Nie cofniesz czasu. Jedyną możliwością odkrycia tajemnicy jest naciśnięcie „play”. Czy warto przeczytać „13 powodów”?

Nowy serial Netflix „13 powodów” (org. „Thirteen Reasons Why”) budzi wiele kontrowersji, staje się przyczyną wielu pytań poruszając dość trudne tematy z życia nastolatków. Czy zdajecie sobie sprawę, że serial ten powstał na podstawie książki, autorstwa Jaya Ashera, wydanej w 2007 roku? W polskiej wersji językowej książka wydana została przez wydawnictwo Rebis. Coraz częściej czytana przez młodzież i dorosłych, wzbudza ona wiele emocji, angażuje w fabułę i nie daje o sobie zapomnieć. Książka niesie ze sobą podobne przesłanie do serialu, zawiera jednak mniej wątków, mniej scen wzbudzających krytykę specjalistów. Dzięki uprzejmości wydawnictwa Rebis pragniemy pokazać Wam jak książka dotycząca tematów tabu posłużyć może za pomoc w profilaktyce. Systematycznie publikować będziemy jej fragmenty i analizować pod względem różnych zachowań ryzykownych młodzieży. Uważamy, że powinna ona trafić w ręce rodziców i nauczycieli, aby chociaż na chwilę znaleźli się w świecie nastolatków zastanawiając się nad ich wyborami, działaniami i problemami. Czujność i świadomość możliwości reakcji może pomóc rozwiązać wiele kryzysów i trudności.

Dlaczego „13 powodów”?

Nastoletnia Hannah Baker opowiada o swoich doświadczeniach, które w jej odczuciu, doprowadziły ją do samobójstwa. Wspomnienia przedstawia w 13 nagraniach kaset magnetofonowych, jak sama podkreśla – nie tak łatwych do odtworzenia. Odsłuchiwane są one przez Claya, przyjaciela Hannah, który jest drugim narratorem, pokazującym swoje emocje, myśli i odczucia związane z tragiczną śmiercią przyjaciółki. Jest to książka prezentująca amerykański „life style”[1] ukazujący imprezy w ogrodowym jacuzzi i konflikty cheerleaderek. Nie ukrywa jednak prawdy i nazywa rzeczy „po imieniu”. W książce znajdziemy tematy na co dzień trudne do poruszenia. Przemoc rówieśnicza, przemoc seksualna, życie nastolatków z ich punktu widzenia, o którym dorośli często zapominają. W sensacyjny i dość ciekawy sposób absorbowana jest uwaga czytelnika, który po kolei odkrywa różne aspekty przemocy i trudności dorastania. Dotyka tematów, które są pomijane w strachu przed ich rozwinięciem.

Nastolatkiem być…

Czytelnik może doświadczyć nastoletniego świata przepełnionego rywalizacją o pozycję w grupie, znaczeniu wpływów rówieśniczych, pojawiających się niedopowiedzeń. Może także zobaczyć perspektywę rodziców i nauczycieli, którzy odgrywają w życiu niebagatelną rolę.

Wielokrotnie bagatelizujemy świat młodych ludzi. Myślimy, że ich problemy nie dorównują naszym, w świecie dorosłych. Pierwsze pocałunki, silne zauroczenia… wydawać mogą nam się błahe. Popychanie, plotki, szkolne rankingi – to tylko młodzieńcze wygłupy. W książce idziemy o krok dalej, patrzymy na świat przez pryzmat przemocy rówieśniczej, ale także sygnałów, świadczących o myślach samobójczych, dawanych przez nastolatkę, które są stale bagatelizowane.

Hannah, anonimowo, prosi o poruszenie podczas lekcji komunikacji tematyki myśli samobójczych. Klasa jednak wyśmiewa ten temat, a nauczycielka go bagatelizuje. Dziewczyna pisze wiersz, bardzo depresyjny, przepełniony emocjami. Po raz kolejny, znów jest lekceważona. W jej zachowaniu pojawiają się zmiany… zmienia także swój wygląd… o pomoc prosi pedagoga szkolnego… nic jednak nie daje efektu. Książka „13 powodów” jest wielowątkowa, jak wielowątkowe jest życie i przyczyny samobójstwa. Jej treść skupia się na przemocy rówieśniczej, seksualnej i powolnym pojawianiu się myśli samobójczej. Dziewczyna powoli zaczyna znikać. Nikt jednak tego nie widzi…

Czytając książkę możemy pomyśleć: ona przesadza, splot wydarzeń jest nierealistyczny, lub natłok wydarzeń to przesada. Nic jednak bardziej mylnego. Nie chodzi o to aby skupić się na jednej osobie lecz, aby zobaczyć jak wiele w życiu może się zadziać. Bez zbędnych moralitetów lub wyjaśnień dowiadujemy się o poruszających Hannah dowcipach, także na tle seksualnym, o zawiedzionych przyjaźniach, o rozczarowaniach, ale także o gwałcie i odrzuceniu.

Ostrzeżenie

 Twórcy zarówno książki i serialu chcieli, aby miał on charakter ostrzegawczy. To, czy się ich zamierzenie uda zrealizować, czy też nie, zależy od odbiorców, od ich wiedzy i podejścia do tematu, ale także od komentarzy, przekazu informacji o tej tematyce i wrażliwości mówienia o tematach trudnych, niewygodnych, często stanowiących silne społeczne tabu.

Do tej pory możemy jasno stwierdzić, że nie do końca się to udaje. Budując sensację, prezentując dramatyczne sceny śmierci pokazujemy swoisty instruktaż, podpowiedź, tym samym łamiąc zasady publikacji informacji o samobójstwie w mediach. Nie oznacza to jednak, że mając wiedzę i będąc uwrażliwionym w tym temacie, nie możemy reagować i nie bojąc się – mówić i słuchać, uczyć i dawać wsparcie.

Samobójstwo Hannah nie jest aktem heroizmu. Jest pewnego rodzaju ostrzeżeniem prezentowanym po to, abyśmy byli uważniejsi, lepiej się komunikowali, umieli słuchać, dostrzegać, reagować… aby nie dać sobie i innym zniknąć.

Więcej jak reagować: kampania Zobacz… ZNIKAM/poradnik dla rodziców/ poradnik dla nauczycieli

[1] Life style – styl życia

Wydawnictwo Rebis: https://www.rebis.com.pl/pl/book-13-powodow-jay-asher,SCHB05583.html

Marta Soczewka

Dodaj komentarz

%d bloggers like this: