Samobójstwo – usiłowanie jak predykator kolejnych

Ludzie dokonują zamachu na swoje życie z różnych, skomplikowanych przyczyn i trudno wskazać tą jedną najważniejszą. Na podstawie wieloletnich badań udało się określić czynniki ryzyka osób, które mogą podjąć próbę samobójczą. Obok depresji, alkoholizmu czy zachowań antyspołecznych, wymienione zostały uprzednie próby samobójcze. Badania naukowe wskazują, że ponad jedna trzecia osób zmarłych w końcu śmiercią samobójczą miała już za sobą jedną lub kilka prób odebrania sobie życia.  Dlatego też nie powinniśmy bagatelizować żadnego zamachu samobójczego i żadnego wołania o pomoc.

Bez względu na sposób, w jaki została przeprowadzona, próba samobójcza jest zawsze częścią składową zespołu zachowania samobójczego. Możemy domniemywać, że człowiek podejmujący ją ma skłonność do takiego zachowania, przynajmniej w sytuacjach krytycznych, a więc nadal jest zagrożony.

Dlatego bardzo ważna jest ocena stanu psychicznego i wielostronna opieka wobec ludzi, których udało się odratować. Zdaniem psychiatrów, zespół lekarzy na oddziałach intensywnej terapii jest w stanie odratować prawie każdego niedoszłego samobójcę. Chociaż ci sami psychiatrzy pytają „Co robi się dla psychiki odratowanego, w jaki sposób pomaga mu się żyć od nowa?”. Jeżeli sądzimy, że wystarczy kilka słów otuchy, poklepanie po plecach to bardzo się mylimy. Zidentyfikowane osób z grupy wysokiego ryzyka, a następnie zapewnienie im opieki i wsparcia powinno być kluczowym elementem strategii zapobiegania samobójstwom. Opierając się na doświadczeniach suicydologa Erwina Stengela, przy kolejnych próbach mamy do czynienia z jednej strony z rozpaczą, z drugiej zaś także z nadzieją, że nie wszystko jest jeszcze stracone. Zważywszy na wyniki  badań, które wykazują, iż 15 do 20% niedoszłych samobójców ponowi zamach na własne życie w ciągu trzech miesięcy po pierwszej próbie (Apleby, Wirner, 1993), profilaktyka powinna być skoncentrowana na działaniach obejmujących stan psychiczny po zamachu samobójczym równolegle z działaniami profilaktyki presuicydalnej. Punktem wyjścia działań reedukacyjnych powinna być diagnoza stanu osoby, która została odratowana. Zebrane informacje o przyczynach powstania kryzysu, okolicznościach podjęcia decyzji, szeroko rozumianych warunków życia, w których będzie żyła osoba odratowana, są kluczowe do podjęcia właściwych oddziaływań profilaktycznych. Skupienie się na poznawczych i społecznych umiejętnościach, które zwiększają zdolność radzenia sobie z problemami życiowymi, w konsekwencji prowadzi do redukcji frustracji i może zapobiec kolejnej próbie samobójczej. W oddziaływaniu psychoterapeutycznym ważne jest wspólne poszukiwanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie w sytuacjach kryzysu, akceptacja dyskomfortu psychicznego, reedukacja, która ma na celu ułatwienie pacjentowi powrotu do normalnego życia, a w razie konieczności sięgnięcie po pomoc. Bardzo ważnym elementem jest także objęcie swoim zakresem sprawcę czynu suicydalnego, jak również jego najbliższego otoczenia, szczególnie rodziny, ponieważ oni też wymagają wsparcia.

Podsumowując, cierpienie osoby w kryzysie jest bardzo intensywne i dotkliwe, ale nie tylko dla niej jest to sytuacja trudna i emocjonalnie obciążająca. Zjawisko samobójstwa nigdy nie powinno być rozpatrywane w kontekście jednostki, lecz całego systemu rodzinnego, którego członkowie w sposób mniej lub bardziej świadomy, są jego uczestnikami. I choć to samobójca podejmuje ostateczną decyzję, jego rodzina i bliscy na wszystkich etapach procesu prowadzącego do samobójstwa są współuczestnikami, ponoszą konsekwencje i również są narażeni na cierpienie, niejednokrotne jeszcze wiele lat po śmierci tych, których nie udało się uratować.

 

Bibliografia:
Ringel, E., (1987). Gdy życie traci sens. Rozważania o  samobójstwie. Szczecin: Glob.
O’Connor, R., Sheehy, N., (2002). Zrozumieć samobójcę. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Hołyst, B., (2002). Suicydologia. Warszawa: Lexis Nexis, wydanie 2
%d bloggers like this: