Osoba podejmująca decyzję o odebraniu sobie życia zawsze kieruje się bardzo indywidualnymi i często znanymi jedynie sobie powodami. Z przeprowadzonych dotąd badań i analiz klinicznych można wysnuć wniosek, że najczęściej jest wiele czynników przyczyniających się do podjęcia takiego kroku. Analiza listów pozostawionych przez osoby, które popełniły samobójstwo, rzadko wskazuje na jeden konkretny motyw czy jedną konkretną sytuację, która doprowadziła do takiej decyzji.
Psychologowie badający zagadnienie samobójstwa próbują usystematyzować wiedzę w tym zakresie, dokonując również swego rodzaju “grupowania” powodów podejmowania takiej decyzji i budowanie typologii (klasyfikacji) zamachów samobójczych. Do dziś najtrafniejszą typologię samobójstw zaproponował socjolog Émile Durkheim, według którego zachowania samobójcze związane są z integracją (lub raczej rozpadem) społeczności.
Wyróżnił on cztery typy samobójstw:
samobójstwo egoistyczne – kiedy to podjęcie decyzji o samobójstwie wynika z powodu problemów osobistych lub osobistej trudnej sytuacji życiowej. Świadczy ono o małej sile społeczności, osoba czuje się samotna, nie ma wsparcia emocjonalnego, czuje się pozostawiona sama sobie ze swoimi kłopotami i nie potrafi znaleźć innej drogi wyjścia;
samobójstwo altruistyczne – kiedy to osoba podejmuje decyzję o samobójstwie, by zmienić czyjeś życie na lepsze, samobójstwo w jej oczach widziane jest jako złożenie ofiary z samego siebie, czyn heroiczny. Świadczy ono o zbyt silnym poczuciu przynależności do danej społeczności, kiedy osoba postrzega cele czy bezpieczeństwo swojej społeczności jako nadrzędne w stosunku do życia jednostki;
samobójstwo anomiczne – kiedy to osoba podejmuje decyzję o odebraniu sobie życia w wyniku zmian we własnej rzeczywistości, do których nie może lub nie chce się dostosować. Odebranie sobie życia w takim przypadku może być wynikiem śmierci osoby bliskiej, rozwodem, utratą pracy lub innej kluczowej roli życiowej, bez której dana osoba nie potrafi już odnaleźć się w społeczności i we własnym życiu;
samobójstwo fatalistyczne – związane ze strachem dotyczącym końca świata, nadciągającą katastrofą lub innym dużym cierpieniem. Do tej grupy zaliczają się masowe samobójstwa popełniane przez członków sekt.
Takie działanie służy nie tylko gromadzeniu wiedzy – ma przede wszystkim za zadanie podjęcie próby zdefiniowania grup i jednostek zagrożonych podjęciem próby odebrania sobie życia, ma pozwolić wyłonić czynniki, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem popełnienia samobójstwa.
Źródła:
Halsza Witkowska „Samobójstwo w kulturze dzisiejszej”
http://www.psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_4_2019/865KolodziejSarzynska_PsychiatrPol2019v53i4.pdf
Autorka: Magdalena Zych, wolontariuszka Fundacji Zobacz…JESTEM
Zdjęcie: Pixabay.com