Psychoterapia jest metodą leczenia zaburzeń psychicznych, polegającą na rozmowie z pacjenta z psychoterapeutą. Certyfikat świadczący o kwalifikacjach do prowadzenia samodzielnej psychoterapi otrzymuje osoba, która odbyła 4-letnie akredytowane szkolenie w ramach określonego nurtu psychoterapii.
Celem psychoterapii jest pomoc w uaktywnieniu mózgu do zmian w zakresie funkcji i sposobów reagowania na różne zdarzenia. Rozmowa psychoterapeutyczna wpływa na poprawę funkcjonowania pacjentów. W odniesieniu do pacjentów z myślami samobójczymi, psychoterapia nie ma na celu usuniecia myśli samobójczych, a raczej „wyleczenie” ich przyczyn.
Założeniem psychoterapii jest zazwyczaj uzyskanie trwałej poprawy samopoczucia lub rozwiązanie pewnych trudności w funkcjonowaniu. Często szczera i otwarta rozmowa, prowadzona w atmosferze zrozumienia przynosi pewną ulgę, zwiększa poziom umiejętności rozwiązywania trudności życiowych. Indywidualne spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu, czasami są bardziej zintensyfikowane. Inaczej jest w przypadku, gdy specjalista podejrzewa wysokie ryzyko popełnienia samobójstwa. Wtedy może skierować osobę zagrożoną do oddziału psychiatrycznego. Kiedy indziej sugerowane jest leczenie na oddziałach dziennych, do których pacjenci dojeżdżają z miejsca zamieszkania. Terapia odbywa się w trzy- lub sześciomiesięcznych okresach, sesje terapeutyczne prowadzone są przez pięć dni w tygodniu. Oprócz sesji grupowych i spotkań indywidualnych, pacjenci korzystają równocześnie z innych zajęć terapeutycznych, tj. arteterapia, psychoedukacja, treningi umiejętności.
W czym może pomóc lekarz psychiatra?
Często stan pacjenta wymaga połączenia farmakoterapii i psychoterapii. W tym przypadku konieczna jest konsultacja psychiatryczna. Lekarz psychiatra może zapisać leki, mające za zadanie usunięcie objawów chorobowych, na przykład stanów lękowych, psychotycznych lub innych. Nierzadko wskazane jest tylko doraźne przyjmowanie leków zmniejszających uciążliwe objawy, na przykład zaburzenia snu lub niepokój. Leczenie zazwyczaj przebiega w trybie ambulatoryjnym. Pacjent wówczas zgłasza się na okresowe wizyty kontrolne do poradni. W odniesieniu do leków stosowanych w psychiatrii, potocznie zwanych lekami psychotropowymi, należy pamiętać, że ich przyjmowanie zawsze powinno odbywać się pod kontrolą lekarza, optymalnie – psychiatry. Leki psychotropowe nie działają natychmiastowo. W niektórych przypadkach efekty widać w ciągu kilku tygodni, podczas gdy inni potrzebują wypróbować kilka różnych leków, zanim znajdą właściwy. Każdy organizm reaguje na leki inaczej, dlatego na bieżąco powinno się informować lekarza o odczuwanych reakcjach.
Psychiatra to lekarz, który po ukończeniu studiów medycznych, ukończył bądź jest w trakcie pięcioletniego szkolenia specjalizującego w tej dziedzinie. Lekarz psychiatra kończy studia o kierunku medycznym i nie jest psychologiem, o ile nie zdobędzie dodatkowego wykształcenia. Diagnoza wydawana jest na podstawie rozmowy, w której lekarz poznaje pacjenta i problem, który skłonił go do wizyty u specjalisty. Skupia się na objawach zaburzeń psychicznych oraz na istotnych cechach osobowości. Wywiad dotyczy sytuacji zawodowej i rodzinnej chorego, jak również przeszłości i dotychczasowego leczenia. Nierzadko korzysta z dodatkowych badań czy konsultacji innego specjalisty. Czasami stan pacjenta wymaga wykonania testów psychologicznych. Niektóre z nich może przeprowadzić psychiatra, większość jednak wymaga skierowania do psychologa. Podczas rozmowy zwraca uwagę na potencjalne zagrożenie, jakie pacjent stanowi dla siebie lub dla innych. Na podstawie zebranych informacji psychiatra stawia diagnozę, ustala przyczynę pojawienia się myśli samobójczych a to w konsekwencji umożliwia zaplanowanie leczenia.
Gdzie uzyskać pomoc?
Wybór specjalisty oraz formy leczenia zależy od stanu pacjenta, będzie on różnił się także ze względu na motywację i gotowość do podjęcia leczenia. Do psychiatry nie jest potrzebne skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. Jednak w przypadku osób z intensywnymi myślami samobójczymi trudno czekać na wizytę. Rozwiązaniem jest zgłoszenie się na izbę przyjęć szpitala psychiatrycznego lub szpitala wielospecjalistycznego z odziałem psychiatrycznym, bądź wezwanie karetki pogotowania ratunkowego.
Autorka: Renata Chronowska, psycholożka
Biblografia:
Zatrzymać samobójstwo. Poradnik dla rodzin i bliskich. T. Koweszko 2009 Wydawnictwo Medyk Sp.z o.o.